ከደራሲያን ዓምባ

ከበደ ሚካኤል

ከበደ ሚካኤል (1909-1991)
በደብረ ብርሃን ከተማ፣ ገርም ገብርኤል አጥቢያ ጥቅምት 23 ቀን 1909 ዓ.ም.ተወለዱ። ወደ አዲስ አበባ እንደ መጡ መጀመሪያ በአሊአንስ ኢቲዮ-ፍራንሴዝ በኋላም በላዛሪስት ሚሲዮን ትምህርታቸውን ተከታተሉ። የሼክስፒርን ሮሜዎና ዡልየትን ማክቤዝን በመተርጎም እውቅናን ለማትረፍ ችለዋል።
ከበደ ሚካኤል 30 ገደማ መፃሕፍትን ፅፈዋል።
ከበደ ሚካኤል በርካታ የስነ ጽሁፍ ስራዎች ባለቤት በመሆናቸው በተለይም ለልጆች ትምህርት አዘል ጽሁፎችን የግጥም የፈጠራ ስራዎችን ቅኔዎችን በስፋት በማበርክታቸው በኢትዮጵያ የስነጽሁፍ መድረክ ገናና ከሆኑት ደራሲዎች አንዱ ናቸው። 
የሰዎች ስነ ምግባር ላይ የማተኮርና ምክር አዘል መልእክቶችን የማስተላለፍ ዝንባሌአቸው በአብዛኛው ስራቸው ላይ ይንጸባረቃል።
ዘመናዊት ኢትዮጵያን ለማደርጀት በተደረገው ትግል በግንባር ቀደምትነት የተሳተፉ እኒህ ፈላስማ፥ ባለቅኔ፥ ጸሐፌ-ተውኔት፥ ደራሲና አንጋፋ ጋዜጠኛ ፥ የቀለም ሰው በሀገራችን የመጀመሪያ የነበረውን የቀዳማዊ ኃይለ ሥላሴ ሽልማት ድርጅት በቀዳሚነት የተቀበሉ ሲሆን፣ አዲስ ትውልድ ላፈራ ስብእናቸው የአዲስ አበባ ዩኒቨርሲቲ ጥቅምት 26 ቀን 1990 ዓ.ም. በሥነ ጽሑፍ የክብር ዶክቶሬት ዲግሪ ሸልሟቸዋል። በተረፈም ከፈረንሳይ፣ ጀርመን፣ ሶቭየት ህብረትና ሜክሲኮ ሽልማትን ተቀብለዋል።
በተረፈ የትምህርት ሚኒስትር ዳይረክተር፣ የውጭ ጉዳይ ሚኒስትር ተከታይ ዳይሬክተር (1942)፣ የብሄራዊ መጻህፍት ቤት ዳይረክተር (1944)ና የካቢኔ ሚንስትር ሆነው አገልግለዋል።
ክቡር ዶክቶር ከበደ ሚካኤል፥ ኢትዮጵያዊ የቀለም ሰው ኅዳር 3 ቀን 1991 ዓ.ም. በሰማንያ ሁለት ዓመታቸው አረፉ።

የ ክቡር ዶክቶር ከበደ ሚካኤል ሥራዎች:--

1. የትንቢት ቀጠሮ (ሥነ-ግጥም መማሪያ መጽሀፍ) 1938
2. ሮሚዎና ዡሊየት (ተውኔት ትርጉም) 1946
3. ታላላቅ ሰዎች (ኢ-ልብወለድ) 1943
4. የዓለም ታሪክ (ኢ-ልብወለድ) 1956
5. አኒባል (ተውኔት-በግጥም) 1956
6. የቅጣት ማዕበል (ተውኔት-በግጥም) 1951
7. ሄሮዶተስ (ኢ-ልብወለድ-ትርጉም)
8. ታሪክናምሳሌ (መማሪያ መጽሀፍ) 1934
9. ጃፓን እንዴት ሰለጠነች (ኢ-ልብወለድ) 1946
10. የዕውቀት ብልጭታ (ኢ-ልብወለድ) 1939
11. ካሌብ (ተውኔት) 1958
12. ኢትዮጵያና ምዕራባዊ ስልጣኔ (ኢ-ልብወለድ) 1941
13. የኀሊና ደወል
14. ብርሃንና ኅሊና (ሥነ-ግጥም) 1933
15. የኢትዮጵያ የጥንት ሥዕሎች 1961
16. አክአብ (ተውኔት)
17. ሥልጣኔ ምንድነች? (ኢ-ልብወለድ)
18. የቅኔ ውበት (ሥነ-ግጥም) 1957

ከግጥሞቻቸው በጥቂቱ :--

የተማረ ሆኖ እውነቱን የማይገልጽ ፣ 
ባለ ጸጋ ሆኖ ገንዘቡን የማይሰጥ፣
ደሃ ሆኖ መስራት የማይሻ ልቡ፣
ሶስቱም ፍሬ ቢሶች፣
ለምንም አይረቡ።

*************

ፍሬ መሬት ወድቆ ከዋለ ካደረ፣
ሠው ገንዘብ አግኝቶ መክበር ከጀመረ፣
የመጣ ነውና ቀድሞውንም ከጥንት፣
ሁለቱም አይድኑም ከመበላሽት።

        **********************
ጊዜ እየበረረ ሳይታጠፍ ክንፉ፣
እኛ በቁማችን ምንድነው እንቅልፉ።
**************************

መርዝም መድሃኒት ነው ሲሆን በጠብታ፣
እንዲሁም ለተንኮል አለው ቦታ ቦታ፣
ምን ቢሰለጥኑ ቢራቀቁ በጣም፣
ሁልጊዜ ደጋግሞ ብልጠት አያዋጣም።
በጅ የተበተቡት ተንኮል ዞሮ ዞሮ፣
ማጋለጡ አይቀር እጅና እግር አስሮ ።
መጽሓፉም ይለናል ሲያስተምረን ጥበብ፣
ብልጥ ሁን እንደባብ የዋህ ሁን እንደርግብ፣
ስለዚህ በብልጠት ተንኮል ስትሰሩ፣
በዝቶ እንዳይገላችሁ ገርነት ጨምሩ።