የመስቀል በዓል / በዓለ መስቀል

 እንኳን ለብርሃነ መስቀሉ በሠላም አደረስዎ!

 

 

የኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ ተዋሕዶ ቤተክርስቲያን ከምታከብራቸው ዐበይት እና ንዑሳን በዓላት መካከል አንዱ በዓለ መስቀል ነው፡፡ ኦርቶዶክሳዊት ተዋሕዶ ቤተክርስቲያን በወርኃ መስከረም ብቻ በዓለ መስቀልን አራት ጊዜ ታከብራለች፡፡

የመጀመሪያው ምክንያተ ክብረ በዓል፣ በኢትዮጵያ ነግሦ የነበረው ዓፄ ዳዊት ከግብፅ ንጉሥና ሊቃነጳጳሳት የተላከለትን በቅዱስ ሉቃስ እጅ የተሳለችውን ስዕለ ማርያምን፣ በወንጌላዊው ቅዱስ ዮሐንስ የተሳለውን ኩርዓተ ርእሱን ፣ ሌሎች ንዋያተ ቅድሳትን እና የጌታችን የመድኀኒታችን የኢየሱስ ክርስቶስን ግማደ መስቀል የግብፅ እና ኢትዮጵያ ድንበር ከነበረችው አስዋን ከተባለችው ቦታ ተረክቧል፡፡

ንጉሡ የያዘውን በረከት ወደኢትዮጵያ ሳያደርስ ስናር በተባለው ቦታ ዐረፈ፡፡ ከጊዜ በኋላ የዐፄ ዳዊት ልጅ ዳግማዊ ቆስጠንጢኖስ የተባለው ዐፄ ዘርዓ ያዕቆብ  ተቀብሎ በደብረ ብርሃን፣ በየረር፣ በመናገሻ እና በልዩ ልዩ ተራራማ ቦታዎች ሲዘዋወር ቆይቶ “ መስቀሌን በመስቀለኛ ቦታ አኑር ”  የሚል ራእይ ተገልጦለት ቅዱስ መስቀሉን በወሎ ክፍለ ሀገር በአምባሰል አውራጃ በግሸን ደብረ ከርቤ አስቀምጦታል ፡፡ መጋቢት ዐሥር ቀን ደብረ ብርሃን ሲገባ ብርሃን ስለወረደና ዐፄ ዳዊት ከግብፃውያን ጳጳሳት እና ንጉሥ እጅ መስቀሉን የተረከቡበትን ቀን በማዘከር የአድባራት እና የገዳማት ሊቃውንት ልብሰ ተክህኖአቸውን ለብሰው የብር መቋሚያ እና ጸናጽል  ይዘው ወደ ነገሥታቱ ሔደው ተቀጸል ጽጌ እያሉ  እያሸበሸቡ ጸሎተ ወንጌል  ያደርሱ ስለነበር መስከረም ዐሥር ቀን የዓፄ መስቀል በዓል ተብሎ ይከበራል፡፡

ሁለተኛው  መስቀሉን በቁፋሮ ያገኘችው ንግሥት እሌኒ ደመራ ያስደመረችበት እና የእጣኑ ጢስ መስቀሉ ወደተቀበረበት ድልብ አከል ተራራ ያመለከተበት ዕለት መስከረም ዐሥራ ስድስት ቀን በመሆኑ የመስቀል ደመራ በዓል በዚሁ ዕለት ይከበራል፡፡

መስከረም ዐሥራ ሰባት ቀን ደግሞ ቁፋሮ ያስጀመረችበት ዕለት ሲሆን መጋቢት ዐሥር ቀን መስቀሉን አግኝታለች፡፡ ቤተ ክርስቲያን አሠርታ፣ መስቀሉን አስገብታ ቅዳሴ ቤቱን ያከበረችበት ዕለት ግን መስከረም ዐሥራ ሰባት ቀን ነው፡፡ የመስቀሉ መገኘት ጥንተ በዓሉ መጋቢት ዐሥር ቀን ቢሆንም አባቶቻችን በታወቀና በተረዳ ነገር ዋናው የመስቀል በዓል የሚከበርበት ዕለት መስከረም ዐሥራ ሰባት ቀን እንዲሆን አድርገዋል፡፡ በመጨረሻም መስከረም ሃያ አንድ ቀን በዓፄ ዘርዓ ያዕቆብ ዘመነ መንግሥት በግሸን ደብረ ከርቤ መስቀሉ ያረፈበት ዕለት ስለሆነ
“ በልደቱ ፍስሐ ፤
በጥምቀቱ ንስሐ ፤
በመስቀሉ አብርሃ፤ ” እያልን  በማኅሌት፣ በዝማሬና  በቅዳሴ ለዘለዓለም ስናከብረው እንኖራለን ፡፡

 

Ethiopian Music - Semahegn Belew - Debot Enisra  

 

 

በሰማኸኝ በለው - ደቦት እንስራ  

***********************

እንደምነሽ ዘፈን እንዴት ነሽ ድለቃ
ስክስክ እንክትክቱ የዋንጫ ልቅለቃ
ታሪክ ሆኖ እንዳይቀር እንደነበር እቃ
ያበሻነት ዘሩ እንዲህ ሳያበቃ
ደቦት እንስራ……..…………………...ሆ እያበላ ሆ
ውጣ ኮበሌ…………….………….…..ሆ እያበላ ሆ
ሽንሺንህ ይሸንሸን እያለች አሌ.………..ሆ እያበላ ሆ
ጉብሌ አትፍሪ………………………….ሆ እያበላ ሆ
መጣን ከደጂሽ…………………………ሆ እያበላ ሆ
ቤትና አዝመራውን ጎሮ ገባሽ……………ሆ እያበላ ሆ
ሆ እያበላ ሆሆ ሆ እያበላ ሆሆ
ሆ እያበላ ሆሆ ሆ እያበላ ሆሆ…………..ሆ በል ጃሌ
ቆንጆና ኮበሌ…………………………..ሆ በል ጃሌ
እየተጠራራ………………………….…ሆ በል ጃሌ
የሰበሰብንበት……………………….….ሆ በል ጃሌ
የፍቅር አዝመራ………………….……ሆ በል ጃሌ
ደሞ ሲቀራርብ…………….………….ሆ በል ጃሌ
እንዲጠጣ ጠላ………………………..ሆ በል ጃሌ
ደመራዉም ሲነድ………………….….ሆ በል ጃሌ
ሲበላ ………………………………..ሆ በል ጃሌ
ሆ በል ጃሌ ሆሆ ሆ በል ጃሌ ሆ
ሆ በል ጃሌ ሆሆ ሆ በል ጃሌ ሆ
እያ በል እያ………………………………….እያ
እያ በልያ……………………………………እያ
ጋሬጣና እሾክ…………………….…………እያ
ካልተክነህ………………………………….እያ
ያሳፍርሃል………………………………….እያ
ወንድነትህ.………………………………..እያ
አጎጠጎጤው………………………………..እያ
ጎፈሬው በዛ………………………………..እያ
ማነው ደፋሩ……………………………….እያ
አሁን የዋዛ…………………………….…..እያ
ማነው ሚነካሽ…………………………….እያ
ምን ያጎበረው……………………………..እያ
አሳይኝና………………………………….እያ
ልቡን ልበለው…………………………….እያ
እያ በል እያ……………………………….እያ
እያ በል እያ……………………………….እያ
እያ በል እያ………………………………እያ
እያ በል እያ……………………………….እያ
ደቦት እንስራ……………………………….ሆ እያበላ ሆ
ውጣ ኮበሌ………………………….…….ሆ እያበላ ሆ
ሽንሺንህ ይሸንሸን እያለች አሌ…………….ሆ እያበላ ሆ
ጉብሌ አትፍሪ………………………….…ሆ እያበላ ሆ
መጣን ከደጂሽ…………………………...ሆ እያበላ ሆ
ቤትና አዝመራውን ጎሮ ገባሽ………………ሆ እያበላ ሆ
ሆ እያበላ ሆሆ ሆ እያበላ ሆሆ
ሆ እያበላ ሆሆ ሆ እያበላ ሆሆ…………….....…ሆ በል ጃሌ
ገና ጉብሉን ልጅ……………………………….ሆ በል ጃሌ
ያደገ በቁምጣ……………………………..…..ሆ በል ጃሌ
ልቡን አስወጋችው……………………………..ሆ በል ጃሌ
ሳያስበው መጣ…………………………..…….ሆ በል ጃሌ
የመስቀል ወፍና…………………………………ሆ በል ጃሌ
አንቺ ልጅ ያው ናችሁ……………………...…..ሆ በል ጃሌ
ባመት አንዴ ብቻ…………………………….....ሆ በል ጃሌ
ብቅ ትላላችሁ…………………………………..ሆ በል ጃሌ
ሆ በል ጃሌ ሆሆ ሆ በል ጃሌ ሆ
ሆ በል ጃሌ ሆሆ ሆ በል ጃሌ ሆ
እያ በል እያ……………………………………..እያ
እያ በል እያ……………………………………..እያ
ጭሱን አባሪው……………………………….…እያ
ዓይኔን አሞኛል…………………………………..እያ
በየሰበቡ………………………………………….እያ
ማልቀስ መሮኛል………………………………...እያ
በጋው ዘለቀ………………………………………እያ
እሰየው ጓዴ………………………………………እያ
እጨድ እንግዲህ………………………………….እያ
ጤፍና ስንዴ……………………………………..እያ
ጎተራው ይሙላ…………………………………..እያ
አይጉደል ቤቱ……………………………………እያ
እንደውሃ ሙላት…………………………………እያ
ይፍሰስ ሙሂቱ……………………………………እያ
አብሮ ያዝልቀን………………………………….እያ
ይፍጠን አመቱ…………………………………..እያ
እያ በል እያ……………………………………..እያ
እያ በል እያ………………………………………እያ
እያ በል እያ……………………………………..እያ
እያ በል እያ………………………………………እያ